جدایی دانش از حکمت باعث تضعیف اخلاق و معنویت شده است

دکتر مهدی گلشنی، چهره ماندگار فیزیک و بنیانگذار فلسفه علم در کشور در کنفرانس الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت درباره موضوع «از دانش تا حکمت: یک نگرش قرآنی» مقاله ای ارائه داد.

وی گفت: پیشرفت‌هایی که در دویست سال گذشته در علوم فیزیکی و زیستی حاصل شده، شناخت ما از جهان را به نحو بی‌سابقه‌ای افزایش داده است. همچنین، پیشرفت در ابعاد کاربردی علم، توان زیادی برای استفاده از طبیعت و کنترل اذهان بشری، به انسان بخشیده است. اما نتایج حاصل از علم و فناوری برای بشر، هم سودمند و هم زیان‌بخش بوده است؛ برای مثال، دانش علمی و فنی، وسایل رفاه بشری را بیشتر کرده و استاندارد حیات را به طور چشمگیری بالاتر برده، اما از سوی دیگر، این دانش برای نابودی انسان‌ها و تخریب محیط‌زیست نیز به کار رفته است و سنگینی شرور آینده بشریت را تهدید می‌کند.

بنیانگذار فلسفه علم افزود: به نظر من بروز این شرور ناشی از جدایی دانش از حکمت است و ما ریشه آن را در حاکمیت جهان‌بینی سکولار بر جوامع علمی معاصر می‌دانیم. امروزه، اولویت تحقیقات علمی بر تأمین امیال جوامع علمی یا قدرتمندان است و جدایی دانش از حکمت باعث ایجاد اضطراب، عدم احساس امنیت و تضعیف اخلاق و معنویت شده است. عالمان معتقد به این جهان‌بینی، به نتایج کار خود قانع‌اند و فراموش می‌کنند که علم باید در خدمت انسان‌ها باشد، نه وسیله استثمار آن‌ها. اما در یک زمینه خداباورانه، علم همراه با حکمت است و برای حل مسائل بشری و جوامع انسانی به کار می‌رود ـ هدفی که رضایت خداوند و سعادت بشر در آن است. در این بینش، طبیعت، ودیعه الهی تلقی می‌شود که بشر وظیفه دارد آن را حفظ کند. پس تمامی برنامه‌های مربوط به پیشرفت‌های علمی و فناورانه باید با نظم خدادادی هماهنگی داشته باشد و نیازهای مشروع افراد بشر و جوامع انسانی را برآورده سازد.